Trauma is een innerlijke of psychische verwonding die zich vastzet in ons zenuwstelsel, geest en lichaam. Het is niet zozeer wat er met je gebeurt, maar wat er in je gebeurt als gevolg van overweldigende ervaringen. Trauma ontstaat niet alleen door heftige gebeurtenissen, maar ook door het niet vervullen van basisbehoeften in de kindertijd, zoals geborgenheid, veiligheid of aandacht. Trauma is geen ziekte of afwijking, maar een verwonding als gevolg van angst, hulpeloosheid en verlies. Trauma gaat over het verliezen van contact: eerst met je lichaam en jezelf, daarna met anderen en je omgeving.
Daarbij geldt dat:
Het lichaam traumatische ervaringen niet vergeet; ze liggen onverwerkt opgeslagen
Trauma non-verbaal is en wordt ervaren als lichamelijke sensaties in het heden, niet als een logisch verhaal over het verleden
Het zenuwstelsel en brein van getraumatiseerde personen anders functioneren, wat leidt tot constante angst en hyperalertheid
Er zijn vier overlevingsreacties die mensen gebruiken wanneer ze geconfronteerd worden met bedreigende situaties of overweldigende gebeurtenissen:
Het lichaam bereidt zich voor op confrontatie, wat leidt tot:
|
|
Men probeert de situatie te ontvluchten, wat leidt tot:
|
|
De bevriesreactie dient als een soort pauzeknop, wat leidt tot:
|
|
Dit omvat pleasen en zelfopoffering, wat leidt tot:
|
|
Trauma is niet zozeer het gevolg van de gebeurtenis zelf, maar van de onvoltooide overlevingsreacties die vastgezet worden in ons zenuwstelsel. Wanneer we worden geconfronteerd met een bedreigende situatie, activeert ons lichaam natuurlijke overlevingsmechanismen zoals vechten, vluchten of bevriezen. Bij dieren in het wild worden deze reacties meestal volledig doorlopen, waardoor de opgebouwde spanning na het gevaar weer kan worden ontladen.
Bij mensen echter kunnen deze overlevingsreacties om verschillende redenen geblokkeerd of onvoltooid blijven. Dit kan gebeuren door rationele overwegingen, sociale beperkingen, of simpelweg omdat de situatie het niet toelaat. Als gevolg hiervan blijft de geactiveerde energie in het lichaam “gevangen”, wat leidt tot een verstoorde werking van het autonome zenuwstelsel. Deze onverwerkte spanning manifesteert zich als traumatische symptomen. Het lichaam blijft als het ware “vastzitten” in een staat van verhoogde waakzaamheid of bevriezing, zelfs wanneer het gevaar al lang voorbij is. Dit kan leiden tot een breed scala aan fysieke en psychologische klachten.
